Bài viết chỉ mang tính tham khảo và phổ biến. Nếu bệnh ở mức độ nhẹ và điều trị đúng hướng dẫn trong bài viết thì người bệnh có thể tự điều trị được cho mình. Nếu bệnh ở mức độ nặng, lâu ngày, điều trị không hiệu quả thì bệnh nhân gửi thông tin cho nhà thuốc để được điều trị theo hướng chuyên trị hơn.
Bấm vào đây để vào mục Các Câu Hỏi Cho Bệnh Ngoài Da . Bấm vào đây để đến mục Gửi Bệnh Án để điền thông tin gửi đến nhà thuốc.
BIỆN VỀ CÁC CHỨNG TRẠNG THƯỜNG THẤY Ở BỆNH NGOÀI DA
Chứng trạng của bệnh ngoài da có chia ra chứng trạng chủ quan và chứng trạng khách quan:
A) Chứng Trạng Chủ Quan:
Còn gọi là chứng trạng tự cảm giác được, tức những cảm giác từ phía người bệnh. Thường thấy nhất là ngứa ngáy, đau nhức, tê bì, nóng hực:
a – Ngứa Ngáy:
Là một trong những chứng trạng chủ quan của thường thấy nhất trong đa số các bệnh ngoài da. Nguyên nhân dẫn đến đa phần là do Phong – Thấp – Nhiệt, cũng có thể do huyết hư gây ra.
1 – Phong dưỡng: Bệnh phát nhanh, tính di chuyển mạnh, biến hóa nhanh, ngứa toàn thân, lúc phát lúc ngừng.
2 – Thấp dưỡng: Tổn thương ngoài da đa phần là bọng nước, lở loét, rỉ dịch, vùng bệnh ẩm ướt, bệnh triền miên không khỏi.
3 – Nhiệt dưỡng: Biểu hiện lâm sàng ngoài da ửng hồng sưng căng, nóng hực, gặp nóng thì ngứa càng tăng.
4 – Trùng dưỡng: Cảm giác ngứa như có côn trùng bò bên trong, đa số là vùng ngứa cố định, gặp nóng ngứa tăng.
5 – Huyết hư gây ngứa: Ngứa phát toàn thân, da dẽ khô, bong tróc, thô ráp hoặc sần sùi như meo mốc.
b – Đau Nhức:
Cơ chế bệnh sinh của đau nhức là do tà trú ở kinh lạc, tắc trở không thông, khí huyết ngưng trệ.
1 – Hàn trú ở kinh lạc: Đau nhức do hàn tà có biểu hiện sắc da trắng nhợt, gặp nhiệt thì đỡ, gặp lạnh phát mạnh hơn.
2 – Nhiệt tà uất trở: Đau nhức do nhiệt tà có biểu hiện sắc da ửng đỏ, nóng hừng, gặp lạnh thì nhẹ, gặp nóng chuyển nặng.
3 – Khí trệ: Khí trệ đa phần có sưng căng, đau tức khó chịu, đồng thời thường biến động theo tâm lý giận vui.
4 – Huyết ứ: Đau nhức do huyết ứ thường cố định vị trí không di chuyển, vùng da tổn thương có nhiều nốt hoặc nốt sưng tấy. Lúc mới phát thì đau âm ỉ, sắc da đỏ, về sau sắc da chuyển đỏ tía thì đau tăng mạnh.
c – Tê bì:
Tê là do huyết không vận hành, bì là do khí không thông. Vì vậy huyết hư thì tê mà khí hư thì bì.
1 – Độc tà hun đốt: Do độc tà hun đốt, khí hư ủng tắc mà gây ra bệnh. Đa phần có tê bì mà sưng căng.
2 – Huyết hư phong táo: Do huyết hư phong táo, cơ da mất sự nhu dưỡng mà sinh bệnh. Cảm giác chỉ bị giảm đi nhưng không bị tê bì, không biết đau ngứa.
3 – Cảm phải dịch mùa ( lệ phong ): Bệnh do lệ phong gây ra khiến mất cảm giác ngoài da như trong chứng phung cùi thì người bệnh hoàn toàn mất cảm giác ngứa đau.
d – Nóng hực:
Vùng da tổn thương có cảm giác nóng hực là biểu hiện của bệnh thuộc nhiệt độc hoặc hỏa độc, đa phần thuộc bệnh cấp tính.
B) Chứng Trạng Khách Quan:
Chứng trạng khách quan là bệnh ngoài da mà khách quan có thể quan sát và đánh giá. Đa số gọi là bì tổn ( tổn thương ngoài da ) hoặc bì chẩn ( mẩn ngứa ngoài da ). Bì tổn do các bệnh lý ngoài da biến hóa trực tiếp gây nên bệnh thì gọi là tổn thương da nguyên phát, như các chứng ban chẩn ( phát ban ngứa ), mụn lồi ( khâu chẩn ), bóng nước ( thủy bào ), bóng mủ ( nùng bào ), mề đay ( phong đoàn ), nổi mụn ( kết tiết ). Nếu bệnh ngoài da nguyên phát do chuyển hóa gây ra hoặc do điều trị hoặc do tính cơ giới tổn thương gây ra thì gọi là chứng ngoài da kế phát ( hoặc thứ phát ), như bệnh vẩy nến, lở loét ngoài da, nhiễm trùng da, sần mốc dạng rêu, sẹo lồi, rạn da.
a – Tổn Thương Da Nguyên Phát:
1 – Ban chẩn: Ban chẩn là sự biến đổi của màu sắc da, không lộ lên mà cũng không hõm xuống trên bề mặt da. Nếu to mà thành từng mảng thì gọi là “ban phiến”. Ban chẩn thường phân ra: hồng ban ( ban đỏ ), tử ban ( ban tím ), bạch ban ( ban trắng – bạch điến ), hắc ban ( ban đen ).
Hồng ban đa phần là do nhiệt tà gây ra. Nếu hồng ban ấn vào mà nhạt màu thì là do huyết nhiệt hoặc huyết ứ; sắc hồng lẫn sắc tím là do nhiệt độc hun đốt; hồng ban thưa thớt là nhiệt nhẹ, dày là nhiệt nặng.
Bạch ban đa phần là do khí trệ hoặc khí huyết thất hòa gây. Hắc ban là do Can khí uất kết, huyết dịch ứ trệ hoặc Tỳ âm bất túc, khí – huyết không thể nhu nhuận, hoặc Thận thủy bất túc, thủy hư hỏa vượng gây ra.
2 – Khâu chẩn ( mụn lồi ): Khâu chẩn là những thẹo lồi phát trên bề mặt da có tính cục bộ. Ban chẩn phát cùng lúc với khâu chẩn thì gọi là ban khâu chẩn. Bệnh cấp tính thì sắc đỏ, đa phần thuộc phong nhiệt hoặc huyết nhiệt; bệnh mạn tính thì sắc da bình thường hoặc xạm tối, đó là do khí trệ hoặc huyết ứ.
3 – Bào chẩn ( ngứa rộp ): Bào chẩn bao gồm: Thủy bào ( bóng nước ), đại bào ( rộp lớn ), nùng bào ( bóng mủ ) và huyết bào ( bóng máu ). Thủy bào là tổn thương gia dạng bóng rộp cục bộ nhô lên khỏi da, bên trong chứa dịch trong, đường kính khoảng 0.5cm. Nếu lớn hơn 0.5cm thì gọi là đại bào. Nếu trong bóng chứa dịch đục, có dịch mủ thì gọi là nùng bào. Trong bóng có chứa huyết dạng dịch thì gọi là huyết bào. Thủy bào do thủy thấp gây ra, nếu chung quanh thủy bào có quầng đỏ hoặc có đại bào thì đó là thấp và nhiệt tương tranh; Nùng bào là do nhiệt độc hun đốt; Sắc tối xạm trong thủy bào mạn tính đa phần là do tỳ hư thấp thịnh hoặc hàn thấp gây ra; Huyết bào đa phần là do huyết nhiệt gây ra.
4 – Phong đoàn ( mề đay ): Phong đoàn có tính tạm thời, phù thủng, nổi lên cục bộ, do phong tà gây ra. Sắc đỏ là do phong nhiệt, sắc trắng là do phong hàn.
5 – Nổi mụn: Mụn nổi thường lớn nhỏ không giống nhau, tình trạng bệnh rõ ràng, có sự tổn thương về cơ bản, thực thể gây bệnh cứng, ăn sâu vào dưới da hoặc lộ lên khỏi mặt da. Sắc đỏ tía, ấn vào đau thì thuộc khí huyết ngưng trệ; nếu sắc da không thay đổi, chất mềm mại là do khí trệ, hàn ngưng hoặc đàm khối kết tụ.
b – Tổn Thương Da Kế Phát:
1 – Bệnh da bong vẩy: Bệnh da bong vẩy là tình trạng bong tróc tầng chất sừng ở lớp da ngoài ( biểu bì ), lớn nhỏ, dày mỏng không nhất định. Nhỏ thì hình dạng như thóc lép, lớn thì vài cm hoặc hơn, nếu lớn thì thường phát từng mảng. Sau bệnh cấp tính đa phần còn sốt nhẹ chưa dứt; Ở bệnh mạn tính đa phần do huyết hư sinh phong hóa táo hoặc Can – Thận bất túc, bì phu mất đi sự nhu dưỡng mà gây ra.
2 – Lở loét: Lở loét là sự khuyết tổn biểu bì có tính cục bộ. Có liên quan đến ngứa rộp, bóng mủ bị lở, vẩy da bong tróc và các biểu hiện các mảng da ẩm ướt sắc đỏ lộ lên khỏi mặt da. Đa phần tình trạng này là do thấp nhiệt gây ra. Do sự tổn hại của lở loét cạn nên thuyên giảm nhanh và không lưu lại vết sẹo.
2 – Nhọt mủ: Nhọt mủ là sự khuyết tổn phần tổ chức của chân bì ( da chính ) hoặc dưới da sau khi bị tổn hại gây ra. Ven vùng nhọt mủ sắc đỏ, phần phát nhọt lõm vào, chất mủ đặc và nhiều là do nhiệt độc gây ra; Ven vùng nhọt sắc trắng xanh, phần phát nhọt cạn, bằng, chất mủ mỏng và loãng là do hàn thấp; Nếu nhọt lâu ngày không tiêu, màu sắc vùng thịt tối ám là thuộc khí huyết lưỡng hư.
3 – Đóng vảy: Đóng vảy là do các chất kết ngưng do dịch nhầy, dịch mủ, dịch máu, kết hợp với các tổ chức bong tróc sau khi khô tạo thành. Vảy máu là huyết nhiệt, vảy mủ là nhiệt độc chưa sạch, vảy dịch là do thấp nhiệt gây ra.
4 – Trầy xướt: Trầy xướt là do ngứa gãi khiến trầy xướt biểu bì, xây xát tổn thương mà hình thành các tổn hại hình đốm hoặc hình vệt. Đa phần do phong thịnh, nội nhiệt gây ra.
5 – Nứt nẻ: Nứt nẻ là hiện tượng trên da xuất hiện các đường nứt, đa phần là do huyết hư, phong táo hoặc phong hàn xâm tập gây nên.
6 – Da biến dạng rêu xanh: Do da biến đổi dày, thô ráp, vân da rộng ra, xâu hơn, khô ráo, xuất hiện các mảng to hoặc mảng nhỏ tổn thương có tính cục bộ rõ ràng. Đa phần do huyết hư phong táo gây ra, cũng có thể co khí trệ huyết ứ, cơ phu mất sự nuôi dưỡng gây ra.
7 – Thẹo lồi: Thẹo lồi là tổ chức phát sinh mới hình thành do nhọt lở sau khi lành và khít lại. Đa phần do khí huyết ngưng trệ không tán đi hoặc khí huyết bất túc gây ra.
8 – Da xạm: là do sự tăng cường sắc tố trong da, thường biểu hiện ra sắc xám, xám tối hoặc sắc đen. Nguyên nhân đa phần do Can hỏa, Thận hư hoặc khí huyết thất điều gây ra.
Được viết bởi nhà thuốc Hạnh Lâm Đường
Bữa trước em đọc bài bên hanhlamduong.demobeha.com; rồi nay tự dưng không còn vào được nữa, cảm thấy như bị mất một món đồ mình coi trọng vậy.
Thấy thật tiếc vì đã không kịp lưu tài liệu quý giá lại.
Khi tìm lại thấy trang web thật là vui lắm.
Cảm ơn các thầy đã dày công xây dựng web với nhiều kiến thức rất bài bản công phu, chia sẻ vô vị lợi cho người nghiên cứu Đông y và bạn đọc!
Cảm ơn em! Nếu có những thắc mắc nào về sức khỏe và các thông tin về Đông y thì em cứ đề nghị. Nhà thuốc sẽ viết bài để em tham khảo.
Em vẫn đang đọc từng bài, và cảm thấy rất biết ơn vì đã gặp được ĐÚNG nơi cần gặp, thật sự em lấy làm cảm kích thầy Thống, thầy Trung và mọi người ở Hạnh Lâm Đường, em đã làm phiền mọi người nhiều trong quá trình chữa bệnh. Thật sự đây là lần thử thách khó với em nhưng em có thể hiểu hơn về cơ thể của mình từng ngày thật là một điều quý giá không gì có thể so sánh bằng. CẢM ƠN thầy Thống, CẢM ƠN thầy Trung và mọi người ở Hạnh Lâm… Đọc tiếp »
Với sự cố gắng và nỗ lực đấu tranh với bệnh tật của em chắc chắn từng ngày tình trạng bệnh của em sẽ khá hơn. Khi hiểu về tình trạng của mình em sẽ không còn mơ hồ và mất tự tin nữa. Hy vọng mọi sự tốt đẹp sẽ đến với em, tình trạng sức khỏe em sẽ dần được cải thiện tốt.
Cho e hỏi e bị mề đay ngứa. Vừa khám lấy thuốc hôm qua. Để ý lúc uống xong là nó phát ngứa ra nhiều hơn xong chặp nó đỡ r lặng. Có phải như vậy là tốt k ạ. E có thuốc tây loại bổ cho mẹ sau sinh. 1 viên elevit k biết có uống đc khi đang dùng thuốc bắc k ạ?
Biểu hiện ngứa tăng sau uống thuốc hoặc giảm nhẹ dần rồi hết ngứa đều là dấu hiệu tích cực. Trong trường hợp sau khi uống thuốc một thời gian mà không có dấu hiệu ngứa tăng hoặc giảm thì đó là dấu hiệu bệnh sẽ giảm chậm. Thuốc bắc chỉ chống các loại thảo dược; thuốc bắc và thuốc tây không cùng loại nên không chống nhau. Em cứ yên tâm dùng cả hai.
E cảm ơn ạ. E uống nay được 10 ngày hơn. Hết 1 bịch thuốc . Đang uống bịch thứ2. Và hình như đã giảm được 60% vì Mấy ngày đầu uống nó trổ ra cả người. Chân tay mặt miệng gì cũg phù ngứa lên đi k nổi cầm đũa k được luôn. Xong nó đỡ dần. Bữa nay là ngày t12. Chỉ nổi vài giác ít ít chứ k nhiều như trước nữa.. E cảm ơn nhà thuốc Thống rất nhiều vì e cảm thấy có dấu hiệu đỡ dần bệnh khi dùng thuốc . Hi vọng sẽ… Đọc tiếp »